LEÇON N°37 ** - MÉFAITS DU TABAC

Niveau de difficultés " ** "

En aidant mes filles à faire leurs devoirs d'école, j'ai redécouvert une information que j'avais oubliée (Nul n'est parfait.).
Le tabac nuit gravement à la santé, pas seulement à celle des fumeurs, ni aux proches qui absorbent la fumée involontairement...

Non, d'autres méfaits, rarement mentionnés, et de tout autre nature, sont enseignés dans les écoles primaires du Royaume.
Alors découvrons-les.

-----------© 1 ©-----------
ការ ផ្សព្វផ្សាយ ពី ផល អាក្រក់ នៃ ថ្នាំជក់ ។
Ka phsâp phsaye pi phâl akrra nèye thnam thïou'
Information sur les méfaits du tabac.

-----© Vocabulaire ©-----
Ka phsâp phsaye ការ ផ្សព្វផ្សាយ = information.
pi ពី = de / du / des / sur...
phâl ផល = effets
akrra អាក្រក់ = mauvais
phâl akrra ផល អាក្រក់ = effets mauvais / méfaits...
nèye នៃ = de / du...
thnam ថ្នាំ = médicament / nicotine...
thïou' ជក់ = fumer.
thnam thïou' ថ្នាំជក់ = tabac (littéralement, fumer de la nicotine)

-----------© 2 ©-----------
សេដ្ឋកិច្ច កម្ពុជា ពឹងផ្អែកលើ វិស័យ កសិកម្ម ។
Sétakèït kampouthïr pœng paèk leu wissaye Kassékam.
L'économie du Kampouchea dépend du secteur de l'agriculture.

-----© Vocabulaire ©-----
Sétakèït សេដ្ឋកិច្ច = l'économie.
kampouthïr កម្ពុជា = kampouchea (translittération latine).
Pœng paèk leu ពឹង ផ្អែក លើ = dépendre de.
wissaye វិស័យ = domaine / secteur...
Kassékam កសិកម្ម = agriculture.

-----------© 3 ©-----------
អាស្រ័យ ហេតុ នេះ ហើយ បានជា រាជរដ្ឋាភិបាល យក ចិត្ត ទុក ដាក់ យ៉ាង ខ្លាំង
Asrraye hèt ni haeuye bane thïr Rrïèt''roat'thha'pibale yo tïèt tok dä yaing khlaing,
C'est la raison pour laquelle que le gouvernement royal fait beaucoup attention,

-----© Vocabulaire ©-----
Asrraye hèt ni haeuye bane thïr អាស្រ័យ ហេតុ នេះ បានជា = c'est la raison pour laquelle que...
Rrïèt'rroat'tha'pibale រាជរដ្ឋាភិបាល = gouvernement royal.
yo tïèt tok dä យក ចិត្ត ទុក ដាក់ = faire attention à / avec attention...
yaing khlaing យ៉ាង ខ្លាំង = fortement / beaucoup...

លើ ការពង្រីក ដំណាំ ឧស្សាហកម្ម ស្ទើរ គ្រប់ ទី កន្លែង ។
leu ka pongrrik dâmname oussa'ha'kam steu krroup ti kanlaèng.
à l'expansion des cultures industrielles presque partout.

-----© Vocabulaire ©-----
leu លើ = sur / à...
ka pongrrik ការពង្រីក = l'expansion.
steu ស្ទើរ = presque.
dâmname ដំណាំ = cultures / plantations...
oussa'ha'kam ឧស្សាហកម្ម = industrie / industriel...
krroup ti kanlaèng គ្រប់ ទី កន្លែង = partout / tous les endroits...

-----------© 5 ©-----------
បុគ្គលិក មន្ទីរ កសិកម្ម ខេត្ត កំពង់ ចា
Bokèrlœk monti ka'sè'kam khèt Kâmpong Tïam,
Les employés du ministère de l'Agriculture de la province de Kampong Cham,

-----© Vocabulaire ©-----
Bokèrlœk បុគ្គលិក = personnel / employés (peut se prononcer : Boke'lœk)
monti មន្ទីរ = ministère.
ka'sè'kam កសិកម្ម = agriculture.
khèt ខេត្ត = province.
Kâmpong Tïam កំពង់ ចាម = Kampong Cham (en translittération latine).

Nota : tout autour de la ville de Kampong Cham et sur les îles voisines situées sur les bras du Mékong, les plantations de tabac sont très nombreuses.

-----------© 6 ©-----------
បាន ចុះ ទៅ សួរ សុខទុក្ខ ប្រជាជន ស្រុក ក្រូចឆ្មារ
bane tïo teuw sour sok tok prrothïr'thïoune srrok Krroït Tchma,
ont rendu visite à la population du district de Krouch Chhmar,

-----© Vocabulaire ©-----
bane tïo បាន ចុះ = ont été (au sens les employés ont été...)
Teuw sour sok tôk ទៅ សួរ សុខទុក្ខ = rendre visite à (de politesse, de courtoisie, mais aussi de contrôle...).
prrothïr'thïoune ប្រជាជន = population.
srrok ស្រុក = district / pays... (dans cette phrase, correspond à district).
Krroït ក្រូច = orange.
Tchma ឆ្មារ = petit et long / effilé...
Krroït Tchma ក្រូចឆ្មារ = citron / nom du district (Littéralement, Krroït Tchma = la petite et fine orange).

-----------© 7 ©-----------
ដែល និយម ដាំដំណាំ ថ្នាំជក់ តាំងពីយូរណាស់មកហើយ ។
daèle niyoum dame dâmname thnam thïou taing pi you na mok haeuye.
qui préfèrent cultiver le tabac depuis longtemps.

-----© Vocabulaire ©-----
daèle ដែល = qui / que / par...
niyoum និយម = préférer.
dame dâmname ដាំដំណាំ = cultiver / planter...
thnam thïou ថ្នាំជក់ = tabac.
taing pi you na mok haeuye តាំងពីយូរណាស់មកហើយ = depuis longtemps.

-----------© 8 ©-----------
ពួក គាត់ បាន ពន្យល់ ដល់ ប្រជាជន អំពី គ្រោះថ្នាក់ នៃ ការដាំ ថ្នាំជក់ ។
Pou koat bane pone'yole dâl prrothïr'thïoune ampi Krrouthnä nèye ka dame thnam thïou.
Ils ont expliqué à la population les dangers de la culture du tabac.

-----© Vocabulaire ©-----
Pou koat ពួក គាត់ = ils / elles...
bane បាន = avoir (au temps passé).
pone'yole dâl ពន្យល់ ដល់ = expliquer à.
prrothïr'thïoune ប្រជាជន = population.
ampi អំពី = de / le / les.
Krrouthnä គ្រោះថ្នាក់ = dangers.
ka dame thnam thïou ការដាំ ថ្នាំ ជក់ = la culture du tabac.

-----------© 8 ©-----------
បន្ថែម ពី លើ ហានិភ័យ សុខភាព ដែល បណ្តាល មកពី ការប្រើ ប្រាស់ ថ្នាំ សម្លាប់សត្វ ល្អិត
Banthaêm pi leu anipèye sokhâphïrp daèl bandal mok pi ka prraeu prrä thnam sâmlap sat la'œt,
En plus des risques pour la santé causés par l'utilisation de pesticides,

Banthaêm pi leu បន្ថែម ពី លើ = en plus des.
anipèye ហានិភ័យ = risques.
sokhâphïrp សុខភាព = la santé.
daèl ដែល = qui / par...
bandal mok pi បណ្តាល មកពី = par la cause de.
ka prraeu prrä ការប្រើ ប្រាស់ = l'utilisation.
thnam sâmlap sat la'œt ថ្នាំ សម្លាប់សត្វ ល្អិត = pesticides. (littéralement, médicament pour tuer les insectes)

ជាតិ ពុល នីកូទីន ងាយ នឹង ឆ្លង មកពី ស្លឹក ថ្នាំជក់ ទៅ អ្នក ដាំ ។
Thïèrt pol nikautine g'nièye nœng tchlang mokpi slœk thnam thïou teuw nèr dame.
La toxine de la nicotine se transmet facilement des feuilles de tabac aux producteurs.

Thïèrt pol ជាតិ ពុល = Toxine / empoisonnement.
nikautine នីកូទីន = nicotine.
g'nièye nœng ងាយ នឹង = facile seront (tiens, ils parlent comme Yoda)
tchlang pi ឆ្លងពី = transmettre / infecter...
slœk ស្លឹក = feuilles.
thnam thïou ថ្នាំជក់ = tabac.
teuw ទៅ = aller / vers... (ici traduit par "aux").
nèr dame អ្នក ដាំ = producteurs.

-----------© Explications ©-----------
La maladie du tabac vert.
En plus des risques sanitaires posés par l’utilisation des pesticides, les producteurs de tabac sont susceptibles de contracter la maladie du tabac vert (selon les textes français). Dans la culture du tabac, cette maladie est due à l’absorption par la peau de grandes quantités de nicotine lors de la manipulation de feuilles de tabac humides. Les enfants, en raison de leur plus faible corpulence, sont particulièrement sensibles à cette intoxication qui provoque étourdissements, malaises, vomissements, maux de crâne et faiblesse musculaire.

Nota et pour informations complémentaires :

Fumer la cigarette = ជក់បារី Thïou barrèye.

Paquet de cigarettes = កញ្ចប់បារី Kâgne'tïap barrèye.

Un paquet de cigarettes = បារី មួយ កញ្ចប់ Barèye mouye Kâgne’tïâp.

Notez bien la construction de la phrase. Littéralement, cigarettes un paquet.