LEÇON N°28*** - BON VOISINAGE

Niveau de difficulté "***"

Pendant de longues années (1979 - 1991) le chacun pour soi fut la règle quotidienne, et a détruit l'entraide entre voisins. À qui la faute ? À ceux qui privèrent le Royaume de produits de nécessité.

Je ne vais pas refaire l'histoire, vous la connaissez si vous suivez mes publications. Donc, je vous propose de découvrir comment les écoles primaires ont aidé, et continuent à éduquer les jeunes enfants sur les notions de bon voisinage.

OBJECTIF

Découvrir les règles de comportement enseignées à l'école primaire, afin d'avoir un bon voisinage.

CONTEXTE / MISE EN SITUATION

Vous assistez à une leçon de savoir-vivre, vous écoutez attentivement l'enseignant qui s'adresse aux élèves du niveau 3 (équivalent au CP). C'est l'occasion de comprendre la redondance des mots, et leurs multiples synonymes.

---------------©---------------©---------------

អ្នក ជិតខាង ល្អ ។
Nèr thièt khaing la'â.

De bons voisins.

អ្នក ជិតខាង គឺ ជា អ្នក ដែល រស់នៅ ក្បែរ ផ្ទះ យើង គ្រប់ គ្នា គ្រប់ ទី កន្លែង ។

Nèr thièt khaing keu thir nèr daèl rrou'e neuw kobaè phtèr yeung krroup knir krroup ti kanlaèng.

Les voisins sont ceux qui vivent proches de notre maison, tous le monde, tout autour.

Nèr thièt khaing អ្នក ជិតខាង = voisins / voisines.

keu thir គឺ ជា = ce sont.

nèr អ្នក = personnes / gens / ceux...

daèl ដែល = qui.

rrou'e neuw រស់នៅ = vivre.

kobaè ក្បែរ = proche / auprès de...

phtèr ផ្ទះ = maison.

yeung យើង = nous / notre...

krroup knir គ្រប់ គ្នា = tout le monde.

krroup ti kanlaèng គ្រប់ ទី កន្លែង = partout / tout autour / tous les endroits...

អ្នក ជិតខាង ល្អ គឺ ជា អ្នក ដែល ចេះ គោរព ស្រឡាញ់ រាប់អាន គ្នា ហើយ ចេះ គួរសម ដោយ មិន រើសអើង ចំពោះគ្នា ។

Nèr thièt khaing la'â keu thir nèr daèl tïè kaurrop srrolagne rroap'ane knir haeuye tïè koursâm daoye moen rreu a'eung tïampou'e knir.

Les bons voisins sont ceux qui savent se respecter, s'aimer les uns et les autres, et savent être polis, sans discrimination envers les uns et les autres.

Nèr thièt khaing la'â អ្នក ជិតខាង ល្អ = bons voisins.

keu thir គឺ ជា = ce sont.

nèr អ្នក = personnes / gens / ceux...

daèl ដែល = qui.

tïè ចេះ = savoir.

kaurrop គោរព = respecter.

kaurrop knir គោរព គ្នា = se respecter les uns les autres. (le mot "Kir" est sous-entendu et s'applique aux deux phrases ; celle-ci et la suivante.).

srrolagne rroap'ane knir ស្រឡាញ់ រាប់អាន គ្នា = s'aimer / s'apprécier les uns les autres.

tïè ចេះ = savoir.

koursâm គួរសម = être poli.

daoye ដោយ = par.

mœn មិន = sans / ne pas...

rreu a'eung រើសអើង = discrimination.

tïampou'e knir ចំពោះគ្នា = les uns et les autres.

ពេល មាន ធុរៈ ដូច ជា មាន ពិធីរៀបការ ពិធីបុណ្យទាន ឬ ពេល មាន ទុក្ខ ដូច ជា មាន ជំងឺ មាន គ្រោះថ្នាក់ ផ្សេងៗ អ្នក ជិតខាង តែងតែ ជួយគ្នា ទៅ វិញ ទៅ មក ។

Péle mirn thourrèr doït thir mirn pithi rripka pithi bone tïrn rru péle mirn tok doït thir mirn thïoumg'neu mirn krrou'e thnä phsèng phsèng Nèr thièt khaing taèngtaè thiouye knir teuw wègne teuw mok.

Quand il y a des activités comme les cérémonies de mariage, les fêtes d'offrandes ; ou quand il y a la tristesse, comme la maladie, les différents accidents ; les voisins s'entraide toujours.

Péle ពេល = quand.

mirn មាន = il y a.

thourrèr ធុរៈ = activités / occupations / embarras...

doït thir ដូច ជា = comme le...

mirn មាន = avoir.

pithi rripka ពិធីរៀបការ = cérémonies de mariage.

pithi bone tïrn ពិធីបុណ្យទាន = les fêtes d'offrandres.

rru ឬ = ou.

Péle ពេល = quand.

mirn មាន = avoir / il y a...

tok ទុក្ខ = tristesse / malheur...

doït thir ដូច ជា = comme le...

mirn thïoumg'neu មាន ជំងឺ = avoir la maladie.

mirn krrou'e thnä គ្រោះថ្នាក់ ទៅ វិញ ទៅ មក= avoir des accidents.

phsèng phsèng ផ្សេងៗ = différent.

Nèr thièt khaing អ្នក ជិតខាង = les voisins.

taèngtaè តែងតែ = toujours.

thiouye knir ជួយគ្នា = s'aider.

thiouye knir teuw wègne teuw mok ជួយគ្នា ទៅ វិញ ទៅ មក = s'entraider (teuw wègne teuw mok = se renvoyer la pareille.)

ពេល មាន ចំណី ម្ហូប អាហារ ឆ្ងាញ់ យើង តែង ចែក រំលែកគ្នា ហូប ។

Péle mirn tïâm'nèye mohôp a'ha tchg'nagne yeung taèng tïaèk rroumlèk knir hôp.

Quand il y a de la nourriture délicieuse, nous partageons toujours ensemble le repas avec les autres.

Péle ពេល = quand.

mirn មាន = il y a.

tïâm'nèye ចំណី = nourriture.

mohôp a'ha ម្ហូប អាហារ = les plats / nourritures...

tchg'nagne ឆ្ងាញ់ = délicieux / très bon... (se prononce également : "g'nagne").

yeung យើង = nous.

taèng តែង = toujours.

tïaèk ចែក = diviser (ici renforce l'idée qu'avant de partager, il faut diviser la nourriture en parts).

rroumlèk knir រំលែកគ្នា = partager ensemble.

hôp ហូប = manger (ici prend le sens de repas).

លើស ពី នេះ ទៀត អ្នក ជិតខាង ល្អ មាន ឫកពា អាកប្បកិរិយា សុភាពរាបសា និង មាន សម្ដី ទន់ ភ្លន់ ដាក់គ្នា ។ បើ មាន សម្ដី ទ្រគោះបោះបោក ដាក់គ្នា នាំឲ្យ កើត ជម្លោះ ។

Leu pi ni tirt nèr thièt khaing la'â mirn rrokpïr A’kap’pä’ké’réya sophïrp'rrirpsa, nœng mirn sâmdèye toane ploane daoye dä knir. Baeu mirn sâmdèye trrokou'e'bâ'baô dä knir noam aoye kaeut thïoum'lou'e.

En outre, les bons voisins ont une attitude noble et un comportement conciliant, et des paroles gentilles entre eux. Si il y a des paroles insultantes entre eux cela mène à créer des disputes.

Leu pi ni tirt លើស ពី នេះ ទៀត = en outre.

nèr thièt khaing la'â អ្នក ជិតខាង ល្អ = les bons voisins.

mirn មាន = avoir.

rrokpïr ឫកពា = attitude noble.

A’kap’pä’ké’réya អាកប្បកិរិយា = comportement / manière / attitude...

sophïrp'rrirpsa សុភាពរាបសា = conciliant / doux...

nœng និង = et.

mirn មាន = avoir.

sâmdèye សម្ដី = paroles.

toane ploane ទន់ ភ្លន់ = gentilles / agréable...

dä knir ដាក់គ្នា = entre eux.

Baeu បើ = si.

mirn មាន = avoir.

sâmdèye សម្ដី = paroles.

trrokou'e'bâ'baô ទ្រគោះបោះបោក = insultant / insultes...

dä knir ដាក់គ្នា = entre eux.

noam aoye នាំឲ្យ = Mener à.

kaeut កើត = créer / naissance...

thïoum'lou'e ជម្លោះ = disputes.

ម្យ៉ាងទៀត អ្នក ជិតខាង ល្អ គឺ មិន និយាយ ដើម គ្នា ពោល គឺ ចេះ ការពារ និង គោរព សិទ្ធិ គ្នា ។

Ma'yaing tirt nèr thièt khaing la'â keu mœn niyèye daeum knir pôle keu tïè kapir nœng korrop seut knir.

D'autre part, les bons voisins ne se moquent pas c'est-à-dire savent se protéger et respecter les droits des autres.

Ma'yaing tirt ម្យ៉ាង ទៀត = d'autre part.

nèr thièt khaing la'â អ្នក ជិតខាង ល្អ = les bons voisins.

keu គឺ = ce sont / c'est...

mœn មិន = ne pas.

niyèye និយាយ = parler.

daeum knir ដើមគ្នា = se moquer des gens (en disant du mal lorsqu'ils sont absents).

mœn niyèye daeum knir មិន និយាយ ដើម គ្នា = ne parlent pas des autres (peut se traduire par "ne jasent pas")

pôle keu ពោល គឺ = c'est-à-dire.

tïè ចេះ

kapir ការពារ = protéger.

nœng និង = et.

korrop គោរព = respecter

seut សិទ្ធិ = les droits.

seut knir សិទ្ធិ គ្នា = les droits des autres.